ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਦਰਪੇਸ਼ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਪੰਜਾਬੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮਿਆਂ ਤੋਂ ਹੀ ਰੋਜ਼ ਨਵੀਆਂ ਤਕਲੀਫਾਂ ਨਾਲ ਮੱਥਾ ਲਾਉਂਦੀ ਰਹੀ। ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਵੱਲੋਂ ਦਰਾ ਖੈਬਰ ਰਾਹੀਂ ਧਾੜਵੀਆਂ ਦਾ ਆਉਣਾ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਵੱਲੋਂ ਧਾਰਮਿਕ ਪ੍ਰਚਾਰਕਾਂ ਦਾ ਪਹੁੰਚਣਾ ਚਲਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਮੋੜ ਦਿੰਦੇ ਰਹੇ। ਇਸ ਸਾਰੀ ਉਥਲ-ਪੁਥਲ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੈਰ ਜਮਾਈ ਰੱਖੋ। ਜਿਸਮਾਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਹਾਦਰ ਅਤੇ ਸੁਭਾਅ ਦੇ ਖੁੱਲ੍ਹ ਦਿਲੇ ਬਣਨ ਦਾ ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਸੀ। ਪਰ ਅੱਜ ਪੰਜਾਬੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਅਲਾਮਤਾਂ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਿਹਾ ਹੈ ਉਹ ਅਸੀਂ ਆਪ ਸਹੇੜੀਆਂ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਕਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਨਿਘਾਰ ਵੱਲ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੰਡਿਆਲੀ ਤਾਰ ਤੋਂ ਪਰਲਾ...

ਪੋਹ ਦੇ ਸੀਤ ਮਹੀਨੇ ਦੀ 6 ਤਰੀਕ, 20 ਦਸੰਬਰ 1704, ਮੁਗਲ ਹਕੂਮਤ ਅਤੇ ਪਹਾੜੀ ਰਾਜਿਆਂ ਦੇ ਕਹਿਣ ਤੇ ਅਨੰਦਪੁਰ ਛਡਣਾ, ਸਰਸਾ ਨਦੀ ਕੰਢੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਛੜਣਾ, ਰਾਤ ਨੂੰ ਰੇਪੜ ਨੇੜੇ ਮਘਦੇ ਭਠੇ ਚ ਠਹਿਰ ਕਰਨੀ ,21 ਦਸੰਬਰ ਦੀ ਕਹਿਰ ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਵਡੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਅਤੇ ਚਾਲੀ ਸਿਦਕਵਾਨ ਸਿੰਘਾਂ ਨਾਲ ਚਮਕੌਰ ਦੀ ਗੜੀ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚਣਾ,,ਮੁਗਲਾਂ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਲਈ ਮੋਰਚਾਬੰਦੀ ਕਰਨੀ, 22 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹਥੀਂ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਭੇਜਣਾ, ਫਿਰ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਾ ਜੁਝਾਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦੀ ਲਈ ਭੇਜਣਾ.... ਅੱਲਾ ਯਾਰ ਖਾਂ ਜੋਗੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਇਸ ਮਹੌਲ /ਦ੍ਰਿਸ਼ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਨਾਲ ਲਿਖਿਆ ਹੈ----...

  AS Prime Minister Narendra Modi and Home Minister Amit Shah are poised to take to the skies en route to Chandigarh, the common commuters on the Delhi-Noida border found themselves mired in yet another gridlock. The irony is stark: while...   AS Prime Minister Narendra Modi and Home Minister Amit Shah are poised to take to the skies en route to Chandigarh, the common commuters on the Delhi-Noida border found themselves mired in yet another gridlock. The irony is stark: while the...

The correct solution for the fair distribution of the industrial and economic development of the country is to bifurcate the earlier planning commission and now the NitiAyog in to two parts 1. Urban wing and the present products of the St Stephens college and the Cambridge University should go to the urban wing, as they don't know the ABC of the ground situation as there is no subcidy up to kalka and you enter HP and you get all subcidy at Baddi and Parwanoo at a distance of three km. An other...

Punjab’s agrarian distress burdening its rural women: 60% under debt, 53% faced violence, finds study The Punjabi University study is based on data from 711 rural women respondents across the districts of Sangrur, Mansa, and Bathinda—areas identified as hotspots for farmer suicides. Punjab’s agrarian distress, marked by farmer suicides, rising agricultural input costs, and mounting debts, has had a cascading effect on the state’s rural women. A study by the Department of Economics at Punjabi...

[dipl_image_card_carousel_item image="https://www.kirtikisanforum.com/wp-content/uploads/2024/12/a4.jpeg" _builder_version="4.27.4" _module_preset="default"...

Agriculture which fulfils the food and nutritional requirement of our entire population, is an essential component of Indian economy. It contributes 19% to the gross domestic product of the country. Fisheries, horticulture, animal husbandry, dairy farming, poultry and milk production are allied sectors of agriculture. These sectors provide raw material to the industrial sector also. At present all allied sectors don't contribute more than 14% to the farmers income. Therefore, Indian farmer is...

Hon’ justice Nawab Singh Sahib & Central Agriculture Committee members, SIR In a group of Kirti-Kissan Forum ( KKF ) We are proud of you for being accessible to the Farmers in particular & public in general… We are further obliged to you for your benevolent Attitude & Approach please…. May be , You must have covered most of your Terms of reference; but still much more might remain to be covered in your Report… Accordingly ; You must have received facts & Figures & data from...

Meeting Of KKF - Date 21/ 10 / 24     KKF resolves to support the ‘Kala Pani Da Morcha’ in connection with preventing the flow of toxic industrial effluents in the Budha Nala and Sutlej The roots of the high incidence of cancer cases in the Malwa belt, the cancer train going from Bathinda to Bikaner and spread of terrible diseases in the villages along the canals of Haryana/Rajasthan are in the dirty acidic water being thrown into the “Budha Nala” by hundreds of factories in...

Meeting Of KKF - Date 21/ 10 / 24   ਬੁਢੇ ਨਾਲੇ ਦੇ ਗੰਦੇ ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਪਾਣੀ ਨੇ ਤਿੰਨ ਸੂਬਿਆਂ ਦੇ ਲੋਕ ਕੀਤੇ ਹਾਲੋ-ਬੇਹਾਲ ਮਾਲਵਾ ਪਟੀ ਵਿਚ ਪਸਰਿਆਂ ਕੈਂਸਰ,ਬੀਕਾਨੇਰ ਨੂੰ ਬਠਿੰਡਾਂ ਤੋਂ ਜਾਂਦੀ ਕੈਂਸਰ ਰੇਲ ਗਡੀ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ/ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਨਹਿਰਾਂ ਨਾਲ ਵਸਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ ਫੈਲੇ ਭਿਆਨਕ ਰੋਗਾਂ ਦੀ ਅਸਲੀ ਜੜ ਲੁਧਿਆਣੇ ਦੀਆਂ ਸੈਕੜੇ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਵਲੋਂ ਬੁਢੇ ਨਾਲੇ ਵਿਚ ਸੁਟਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਗੰਦਾ ਤੇਜਾਬੀ ਪਾਣੀ ਹੈ। ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਕਿ ਦਹਾਕਿਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਤਲੁਜ ਦੇ ਇਸ ਕ੍ਰੀਕ ਦਰਿਆ ਦੇ ਸਾਫ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਲੋਕ ਨਹਾਇਆ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਬੇਲਗਾਮ ਡਾਈਂਗ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਵਲੋਂ ਲਖਾਂ ਲੀਟਰ ਅਣਟਰੀਟਡ ਪਾਣੀ ਤਾਜਪੁਰ ਅਤੇ...

ਦਿੱਲੀ ਦੀਆਂ ਹੱਦਾਂ ’ਤੇ ਚੱਲੇ ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ 2020 ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਪੰਜਾਬ, ਸਗੋਂ ਸਮੁੱਚੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨੀ ਸੰਕਟ ਨੂੰ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ, ਖੇਤੀ ਤੇ ਅਰਥ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ, ਸਿਆਸੀ ਆਗੂਆਂ ਅਤੇ ਹਾਕਮਾਂ ਧਿਰਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੇਪਰਦ ਕਰਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਉੱਤੇ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਖੇਤੀ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੇ ਹੱਲ ਸਬੰਧੀ ਕਈ ਪੁਸਤਕਾਂ ਅਤੇ ਅਨੇਕਾਂ ਸੁਝਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਹਿਕਾਰੀ ਖੇਤੀ ਦਾ ਮਾਡਲ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਇਸੇ ਪ੍ਰਸੰਗ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਖੇਤੀ ਅਤੇ ਸਹਿਕਾਰਤਾ ਲਹਿਰ ਸਬੰਧੀ ਨੀਤੀ ਨਿਰਧਾਰਕ ਕਾਰਜਾਂ ਨਾਲ ਲੰਮਾ ਸਮਾਂ ਜੁੜੇ ਰਹੇ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀ ਡਾ....

NARENDRA Modi has won his third term as the Prime Minister. It was not the cakewalk that the exit polls had predicted. The BJP managed just 240 seats, well below the half-way mark of 272. It will have to accommodate its partners in the NDA in order to govern. The Telugu Desam Party (TDP), the Janata Dal (United) and others together picked up 50-odd seats; this will pose a problem for Modi in allocating Cabinet portfolios. Modi will have to rethink his strategy of governance, particularly...

ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ 18ਵੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਸੱਤ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ 19 ਅਪਰੈਲ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਪਹਿਲੀ ਜੂਨ ਨੂੰ ਸਮਾਪਤ ਹੋਈਆਂ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਵੋਟਾਂ ਸੱਤਵੇਂ ਪੜਾਅ ਦੌਰਾਨ ਪਈਆਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਕੇਵਲ 62.80 ਫ਼ੀਸਦੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਜਿਹੜਾ 2019 ਵਿੱਚ 65.77 ਫ਼ੀਸਦੀ ਅਤੇ 2014 ਵਿੱਚ 70.60 ਫ਼ੀਸਦੀ ਸੀ। ਇਹ ਚੋਣਾਂ ਸਿਵਾਇ ਅਜਨਾਲੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਇਕ ਸ਼ਖ਼ਸ ਦੇ ਕਤਲ ਤੋਂ, ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਾਲ ਸਮਾਪਤ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਮੋਟੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਉਤਸ਼ਾਹ ਕਾਫ਼ੀ ਮੱਠਾ ਰਿਹਾ ਕਿਉਂਕਿ ਰਾਜਨੀਤਕ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਢਾਂਚਾਗਤ ਮੁੱਦੇ ਅਣਗੌਲੇ ਕੀਤੇ ਗਏ।...

Establishing strong supply chains, ensuring fair market practices and promoting value addition through food processing and agro-industries can contribute to the growth and profitability of the agri-business sector. AGRI-Business refers to the integration of agricultural production and business principles for economic, social, and environmental sustainability through the production, processing and distribution of agricultural products. It encompasses fields such as farming, livestock...

THE year 1984 was cataclysmic. Its defining moments — Operation Blue Star, assassination of the Prime Minister and the anti-Sikh pogrom — determined the internal discourse and history of the nation as probably no other year has since Independence. A Truth and Reconciliation Commission to fix the responsibility of all concerned would have lent finality and closure. The lapse of 40 years has not helped to heal the hurt. The perceived non-delivery of justice to the victims and non-closure of the...

ਮੁਲਕ ਪੱਧਰੀ ਚੋਣ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਵਾਂਗ ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਵੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਮੁੱਦਿਆਂ ਪੱਖੋਂ ਸਿਰੇ ਦੀ ਕੰਗਾਲੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਾਰਟੀ ਵੱਲੋਂ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਾਹਤ ਦੇਣ ਲਈ ਦਾਅਵਿਆਂ ਦਾ ਸਮਾਨ ਵੀ ਨਜ਼ਰੀਂ ਨਹੀਂ ਪੈ ਰਿਹਾ। ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਭੰਡਣ ਲਈ ਬੇਹੱਦ ਗੈਰ-ਮਿਆਰੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਹੈ ਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਸਿਰ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਲੁੱਟ ਕੇ ਖਾ ਜਾਣ ਦੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਹਨ। ਖੁਦ ‘ਆਪ’ ਵੱਲੋਂ ਪੰਜਾਬ ਬਚਾ ਲੈਣ ਦੇ ਹੋਕਰੇ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਬਚਾਉਣ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਮੁਲਕ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਅਸਲ ਮੁੱਦੇ ਇਸ ਚੋਣ ਦਿ੍ਸ਼ ’ਚੋਂ ਗਾਇਬ ਹਨ ਜਾਂ ਫਿਰ ਰਸਮੀ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਤੱਕ ਸੁੰਗੇੜ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਜੇ ਕਿਸੇ...

PUNJAB will go to the polls on June 1 to elect representatives for 13 Lok Sabha seats. Last week, Prime Minister Narendra Modi addressed three rallies in the state. As expected of BJP leaders and particularly PM Modi, he pitched his appeal in emotional idioms, underlining his personal bonding with Punjabis. Wearing a kesri-coloured turban, he reminded Punjabis (read Sikhs) that one of the Panj Pyaras — Guru Gobind Singh’s five beloved ones who had been baptised on Baisakhi day in 1699 — was a...

ਸਾਲ 2024 ਵਾਲੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਵਿੱਚ 2 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਵੋਟਰਾਂ ਕੋਲ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ, ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ (ਆਪ), ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ (ਭਾਜਪਾ), ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ, ਬਹੁਜਨ ਸਮਾਜ ਪਾਰਟੀ (ਬਸਪਾ), ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ (ਸੀਪੀਆਈ), ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ (ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ) (ਸੀਪੀਆਈਐੱਮ) ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਆਪਣੇ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਲਈ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਜਿ਼ਆਦਾ ਬਦਲ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਫਿਰ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੰਦਰ ‘ਕਿਸ ਨੂੰ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਜਾਂ ਕਿਸ ਨੂੰ ਨਾ ਪਾਉਣ’ ਜਾਂ ਫਿਰ ‘ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਵੀ ਜਾਂ ਨਾ ਹੀ ਪਾਉਣ’ ਦੇ ਮਸਲੇ ਸਬੰਧੀ ਕਦੇ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਉਦਾਸੀਨਤਾ...

ਉਹ ਕਿਹੜੀ ਚੀਜ਼ ਹੈ ਜੋ 2024 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਦਾਅ ’ਤੇ ਲੱਗੀ ਹੈ? ਪਿਛਲੇ ਦਸ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਬਹੁਤਾ ਸਮਾਂ ਨਿਰੰਕੁਸ਼ਤਾ ਦਾ ਸਾਇਆ ਸਾਡੇ ਸਿਰ ’ਤੇ ਮੰਡਰਾਉਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਿਰੰਕੁਸ਼ਤਾ ਨੇ ਲੋਕਰਾਜ ਨੂੰ ਅੰਦਰੋਂ ਖੋਖਲਾ ਕਰ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਨਿਰੰਕੁਸ਼ਵਾਦੀਆਂ ਦਾ ਠੋਸ ਲੋਕਤੰਤਰ ਤੋਂ ਬਗ਼ੈਰ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਚੰਗਾ ਚਲਦਾ ਹੈ। ਜਿ਼ਆਦਾ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਮਿਲਜੁਲ ਕੇ ਰਹਿਣ ਦਾ ਵੱਲ ਸਿੱਖ ਚੁੱਕੇ ਲੋਕਾਂ ਅੰਦਰ ਖੁਣਸੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਧਰੁਵੀਕਰਨ ਦਾ ਜ਼ਹਿਰ ਫੈਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਭਾਵ ਇਕਜੁੱਟਤਾ ਦਾ ਕਤਲ ਹੁੰਦਾ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ। ਕਮਿਊਨਿਜ਼ਮ ਦੀ ਚੜ੍ਹਤ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇਕਜੁੱਟਤਾ...

ਹਾਂ ਦਲ ਬਦਲ ਬੇਦਾਵਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ, ਸੰਗਠਨ, ਪਾਰਟੀ ਤੋਂ ਬੇਮੁਖ ਹੋ ਜਾਣਾ ਉਸ ਨੂੰ ਬੇਦਾਵਾ ਦੇਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦਲ ਬਦਲੂਆਂ ਦੇ ਪਿਛੋਕੜ, ਦਲ ਬਦਲੀ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਮਾਂ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਭਵਿੱਖ, ਮਾਂ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚੋਂ ਜਾ ਕੇ ਦਲ ਬਦਲੂ ਦਾ ਭਵਿੱਖ, ਨਵੀਂ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਚਰਾਗਾਹ ਵਿੱਚ ਮੌਜਾਂ, ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਸਿਧਾਂਤਹੀਣਤਾ, ਰਾਜਨੀਤੀਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨੈਤਿਕਤਾ ਤੇ ਸ਼ਰਮ ਹਯਾ ਦਾ ਮਰ ਜਾਣਾ ਅਤੇ ਅੰਤ ਨੂੰ ਵੋਟਰਾਂ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬੁੱਧੂ ਸਮਝ ਕੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮਖੌਟੇ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕਬੂਲੇ ਜਾਣ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਆਦਿ ਪਹਿਲੂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਚਰਚਾ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਚਾਲੀ ਮੁਕਤਿਆਂ ਨੇ ਬੇਦਾਵੇ ਦਾ ਕਲੰਕ ਸ਼ਹੀਦੀਆਂ...

ਪਿਛਲੇ ਦਸਾਂ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਸੱਤਾ ’ਤੇ ਕਾਬਜ਼ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਐਤਕੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ, ਖਾਸਕਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਤਿੱਖੇ ਵਿਰੋਧ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਜਥੇਬੰਦਕ ਵਿਰੋਧ ਤੋਂ ਭਾਜਪਾ ਆਗੂ ਤਿਲਮਿਲਾ ਉੱਠੇ ਹਨ ਤੇ ਉਹ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਧਮਕੀਆਂ ਦੇਣ ਤੱਕ ਜਾ ਪਹੁੰਚੇ ਹਨ। 16 ਫਰਵਰੀ 2024 ਨੂੰ ਰਾਮਲੀਲਾ ਗਰਾਊਂਡ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਮਹਾਪੰਚਾਇਤ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਕਿਸਾਨ ਮੋਰਚੇ ਦੇ ‘ਭਾਜਪਾ ਹਰਾਓ, ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਭਜਾਓ ਤੇ ਦੇਸ਼ ਬਚਾਓ’ ਸੱਦੇ ਤਹਿਤ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਨੇ ਭਾਜਪਾ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਸੀਂ ਧੂੰਆਂ ਲਿਆਂਦਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ...

ਸਾਲ 2020-2021 ਦੌਰਾਨ ਕਿਸਾਨ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੇ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹਾਂ ਵਿੱਚ ਗਿਣੇ ਜਾਂਦੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਝੁਕਾਅ ਕੇ ਤਿੰਨ ਖੇਤੀ ਕਾਨੂੰਨ ਰੱਦ ਕਰਵਾਏ, ਉਸ ਨਾਲ ਸਾਂਝੇ ਕਿਸਾਨ ਮੋਰਚੇ ਦਾ ਕੱਦ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਤੋਂ ਵੀ ਉੱਚਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਦੇਸ਼ ਵਿਦੇਸ਼ ਦਾ ਮੀਡੀਆ ਡੌਰ-ਭੌਰ ਹੋ ਕੇ ਸਭ ਕੁਝ ਜਗਿਆਸੂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਨਾਲ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਅਨੇਕ ਪੰਜਾਬੀ, ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਕਾਲਮ ਨਵੀਸਾਂ ਨੇ ਲੰਮੇ-ਲੰਮੇ ਲੇਖ ਲਿਖੇ। ਟੀਵੀ ਅਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਪਲੈਟਫਾਰਮਾਂ ਉੱਤੇ ਕਿਸਾਨ ਆਗੂਆਂ ਨਾਲ ਸੰਵਾਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ। ਇਸੇ ਕਲਮ ਤੋਂ ਅਜਿਹਾ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਇਸ ਕਿਸਾਨੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਤੋਂ ਹੋਰ...

ਕਦੇ-ਕਦੇ ਮੇਰੇ ਮਨ ’ਚ ਖਿਆਲ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਲੂ ਤੇ ਪਿਆਜ਼ ਜਿਹੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਚੜ੍ਹਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦਾ ਸਤਾਇਆ ਇੱਕ ਮੁਲਕ ਅਗਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਅਰਥਚਾਰਾ ਬਣਨ ਬਾਰੇ ਕਿਵੇਂ ਸੋਚ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਫ਼ਲਾਂ, ਦਾਲਾਂ ਤੇ ਅਨਾਜ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ’ਚ ਕਦੇ-ਕਦਾਈਂ ਆਉਂਦੇ ਉਛਾਲ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਮਹਿੰਗਾਈ ’ਚ ਵਾਧੇ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ (ਆਰਬੀਆਈ) ਨੂੰ ਵਿਆਜ ਦਰਾਂ ਦੀ ਲਗਾਮ ਖਿੱਚਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਖ਼ਪਤਕਾਰ ਕੀਮਤ ਸੂਚਕ ਅੰਕ (ਸੀਪੀਆਈ) ’ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਪ੍ਰਚੂਨ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੀ ਦਰ ਹੁਣ 4.85 ਫ਼ੀਸਦੀ ਤੱਕ ਹੇਠਾਂ ਆ ਗਈ ਹੈ ਪਰ...

ਸੰਨ 2009 ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਦੋ ਉੱਚ ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਵਿਗਿਆਨਕ ਖੋਜ ਦੇ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰਾਂ (ਜੋ ਕਿ ਉੱਘੇ ਅਕਾਦਮੀਸ਼ਨ ਹਨ) ਨਾਲ ਰਾਤ ਦੇ ਖਾਣੇ ’ਤੇ ਗੱਲਾਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸਾਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਫੈਕਲਟੀਆਂ ਦੇ ਅਹੁਦਿਆਂ ਵਾਸਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਕੋਲੋਂ ਉਮਦਾ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਅਰਜ਼ੀਆਂ ਮਿਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਇੱਕ ਲਾਮਿਸਾਲ ਵਰਤਾਰਾ ਸੀ; ਤਦ ਤੀਕ ਇਹੀ ਸੁਣਨ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਨੌਕਰੀ ਲਈ ਵਿਦੇਸ਼ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਬੇਸ਼ੱਕ, ਹਾਲੇ ਵੀ ਇਹ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਨੂੰ ਹੁਣ ਮੋੜਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਸੀ ਭਾਵ ਪੱਛਮੀ...